PHILH LO MI RAM AH KHAN RuthieNikumte ti awk ah khan tthim in hmanthlak ka suai i "Dawtmi Hna Philhlonak" tiah ka ttial. Atu zong hi kan nule inn ah aa taar rih ko, Kawlram i kan dawtmi hna philh lo nak ah. Kei hi 1947 kum ah Mandali sizung ah ka chuak. Mah cu ka pa Robert Johnson le ka nu Elizabeth Johnson kum khat ringlo Laitlang i Pathian rian an ttuan hnu a si. Ka tta ah Richard (Dikki) a um. Anih cu ka pale Kawlram ah phanh ah hin kum khat a ti cang. Keimah hnu ah tta te pa khat an ka hrinh tthan nain thlatlinglo in a chuak Tidim ah an vui. Ka nau Martha (Tatah) he kum nga in kan ithlau. Kan ttafar pa thum cun Lai ram nuam ah kan hmetlio caan cu ka hmang; kan chanchung philh khawh lo awk in. Amerikan ram mi ka si i kum 33 chung Amerikan ram ah ka um cang ko nain Laimi ka si nak a tam tuk rih. Ka tthan nak Laitlang i minung le phunglam nih nihin ka sining ah hin a ka sersiam. Lai phung hi ka upat, ka tlaihchan zungzal mi a si. Lai mi cu vel an ngei, an nun a nem i hmuh tthat in thil an hmu. Harnak ton caan hmanh ah phunzai lo te in lonh khawh nak thazang an ngei i mahti cun harnak zong an lonh khawh. Fekte i Pathian an zumhnak nih mahti cun thazaang le lung ttha a pek hna rua ka ti. Laitlang ka chuahtak nak a sau tuk cang bang in va phanh tthan hmanh ah, hmun le hma, neh le nang an rak ithleng dih cang lai i, kan tlon tawnnak hmunhma hmanh kha ka hngal ti hnga maw ti ka ruat tawn. Asi ko hmanh ah, ka cah a sunglawi tuk mi ka hmetlio caan kong cu aruah lawng i ruah hmanh ah a nuam tuk rih ko. Keimah he atthangtti i atlongtti mi hawikom tampi ka ngei. Kan icelh mi lente--ttekbu, naap le lungdoi--tehna ka von ruat tawn. Mah tehna hi thiam dih lak in (kum 8 mi) ka fanute (Alana) ka chimh lai ka ti. Nap bel cu ikhawnden nak a si ai tiah ka nu he kan ti. Kei tu cu nap ka rak ikah len zong ah voi khat hmah kaa khawngdeng bal lo, mi zong ka khawng bal hna lo. Laitlang i kan um lio ah cun ka hawile he hin akimkip ka rak tuah. Akan nuamh tu ah rediau tehna TV tehna ngeih cu rak um hlah kaw lente celh awk tu kan rak ser tawn. Athiam zong kan rak thiam. Amerikan in tunu an rak kan kua ko nain, kanmah hrimhrim i ser ve kan rak duh i kan rak ser len tawn. Acheu tlak in kan ser hna i acheu cu puan in kan rak tthit hna. Nau kan rak um tawn i lente kan icelh ah hin apuak kan rak ichaang tawn. Atu tiang zong, naupuan i nau puak hi a ttha tuk ka ti i ka fanu a hmetlio zong ah ka umkalnak ah hin apuak in ka puak lengmang. Ka hmette in thinghlam an ka chimh i thinghlam ka thiam colh. Lam saupi kal zong i rawk lo ding in, rilhbah sual zong i poih lo dingin, hiti hin thing nan sanh lai ti in Merih nu le Iang Men nih an rak kan chimh dih. Ahnu ah cun nau hmai thlak hmanh in Cawbuk pin pipi hmanh ah thing ka phor kho cang. Atu tiang hmanh ah hin, Amerika ramlak i kan kal zawn ah hin thing ro ka hmuh poh ah sei le hnam ilak i hlam le phorh ko ka von duh tawn. Labuh le pukher le thiam baan a ka chim tu cung ko ah lawmh ka dai kho lo. Ka tawngh lo nak a sau tuk cang ko nain, caan ka ngeih ahcun thiambaan cu ka thiam rih ko lai dah ka ti. Lai thiltah hi vawleicung thiltah ah aa dawh bik pawl a si. Kei hrimhrim cu a thawi tenh ning le an ttialning ka duh tuk. Lai thiltah iang a ngeih ning hi Lai nu no zong nih an hngalh lai i an nule sin in thilbuh le thiltah cu an cawn cio ttheo lai ti ruahchannak ka ngei. Kei cu a coihnak sakuhhruk zong ka ngei rih ko. Lai thil hi hmaihngal ngai in kaa ti tawn i Lai zal kaa bai lo lio hmuh awk ka um bal lo. Khuanu thilser ka tlaihchannak le thlaithing phun hngalh ka duhnak hi Laitlang in aa thok. Rung Tlang ah kan rak kai i thingkeppar kan rak ttot tawn. Tlanghrawn hrawng ah compei-ekpar kan zaal. HBA kulh chung ah paa kan kawl, Dawrthar hrawng ah tummatil kan lo, Haithlan hrawng ah kuhchuk kan kawl zawn, kuhlu kan lawh zawn a rak si. Tlunpah ah dingkawk ttil kan hon char pah. Ka upat hnu ah Thailand ram in Lai mongkalong bantukte kaa phorh i ka cin i, vantthat ah, a tlai i kan ilawm len. Ka tta zong ka hei kuat ve. Ahnu ah Hawaii ram hai hring ka hmuh i makphek he kan ei len, ka fanu he. Amerikan ngakchia cu banhla thleer hi an thiam lo. An hngal pek lo. Thleer thum ah ka thleer piak hna i an khuaruah a har. Banhla thleer khawh a si an hngal bal lo. Kawlram ka chuahtak hnu i ka ei bal ti lo mi cu seer a si. Amerika ram ah cun aho hmanh nih an hngal rua lo ka ti; thlai lei mithiam pa khat he kan iton ah ka hal i a hngal lo. Ka hmetlio ah cun kan incar thingkung sang pi kai ko kan rak duh tuk i a paar behlek tiangtiang kan rak kai. A paar cun khua kan rak cuan tawn. Hniarlawn lam hrawng vialte a lang dih. Attumlei ko awlok kan rak ichawnh. Thing nge ah nge khat hnu nge khat kan rak ihrawl i tolh pah in kan rak ttum tawn. Khuaza kan vah le akimkip kan tuah kha ka nu le ka pa tal nih zeitin dah an rak kan thlauh hnga lo ka ti. Asinain, mah cu Amerikan ca lawng ah theihtlei a si. Amerika ram ah hin cun lungchep can hmanh kan fale anmah lawng vahter kan sianh hna lo. Laitlang tu ah cun aho nih zeitin an kan ti lai ti awk a um lo. Sual a tlawm. Mi an ttha. Ka nu le ka pa nih lih chim lo an rak kan cawnpiak lengmang ko nain, voi khat cu, Tatah le a hawile kan sin ah ra ve hna hlah seh ti i thlem duh ah kan rak hlen hna. Kan inn thawhpat kan ifunh lai i biakin pawng ah zil kan huat lai i cite le makphek he kan imeh lai ti kan rak itim. Thawhpat cu ei duh hna hlah seh tiah, kan naule cu, mah hi nau ek a si e tiah kan rak hlen hna i, an hmuhhngan i kan ei tik ah an thin a rak hung tuk. Mah dih cun Merih te dum ah kan lut i zil kan lo. Ka philh khawh lo mi cu ngahringdawi a si. Kan phu in kan isawm i Timit Va ah kan rak kal tawn. Kawfi dur khi nga sanh nak ttha in, a chin kan vih i kan tai ah kan ttemh, kan ngachuksei he tiva cu kan rak hrawng i lung kip kan rak hnin. Voi khat cu, tiva chung ah rul hni chia ah ka rel i ka rak itlaih sual ciammam i rul a si ka hngalh in ka lau i ka hlonh i ka rak tli len. Merih te ui le pa pawl nih an rak thah. A ngan tuk in ka rak hmuh (asinain mah kha a ngan tuk theng lai lo). Aho nih dek, 'lim a si' a rak ti rua ka ti. Krismas hi Laitlang ah cun a sunglawi tuk. A thli kik le phaizawngpar he kum khat chung i a nuamh bik caan a si. Krismas ca ah hin a hlanpi'n itimh cia a si. Laksawng chuah awk i thil kan rak tthit tehna vialte ka hngalh dih rih ko. Sui Kim nu nih thiltthit vialte a rak ka chimh dih. Ngaknu tlangval aphuphu in meifar vanh in inn kip ah an rak vak i Krismas hla an rak sa tawn. Krismas zan cu nunnuam tuah zan si kaw aho poh nih ingaih dih a si. Ngakchia ca hrimhrim ah cun a sungsa tuk. Ngakchia nunnuam tuah nak thuam phunphun ka nu he kan rak ser i kan rak ni len. Krismas ah cun biakin ah pumhnak tuah a si i idangh pah zong a si. Cun biakin hmai ramrawn ah laksawng ichuah a si. An ichuah mi laksawng cu man fawitete--meilah tehna, theithu tehna, fu tehna, banhla tehna--an rak si nain an lungthin taktak i an ser mi laksawng an si. Nihin ni tiang hi, Halkha Krismas tuah cu ka sunhsak thluangthluan ko. Voikhat cu, ka hawile he Hniarlawn kal an rak kan sawm i kan rak kal. Sui Pen te inn ah kan rak riak. Tappi kam ah tuanbia an rak kan chimh i tto lak in ka rak tthu. Tappi kam ah cun kan rak it. Ka chim ko lai, ihkhumhpuan he saphaw cung ah ka rak it ko nain, ka khua a rak sik tuk i, zanlai ah ka rak ihlau. Midang nak in puan lum deuh ka rak ivorh ko nain, aziah dek a si hnga, kei cu ka khua a rak sik tuk. Ka keng zong a rak fak dih. Mah tan ah cun vok an rak ka thah. A sum cung banhla hnah in an zual i Halkha ah naa phorh lai e an rak ka ti. Sei in ka rak phorh. Merih nu te chung a lu kan rak coh hna. Ka tlaihchan mi an tam tuk ko nain, Merihpa le Vanawipa ko ka tlaihchan khun rua hna ka ti. Merihnu cu a kan um tu bantuk in ka zoh i a chungchuak fa tluk bak te'n a ka zoh ve. An chungkhar ah a ka telh. Merih pi cu tuanbia a thiam tuk. A kan chimh mi vialte rak ittial ning law ka duh tuk hnga. Chan tampi chung an iroh chin mi tuanbia tthattha hi ca ah attial hna seh law a ttha tuk hnga. Van-awipa cu nihchuak ser a rak thiam tuk. Vaittamin ka si e a rak iti. Aziah tiah mi tha a rak thawhter tuk. Coka pawng ah hin a rak laam tawn. Atu cu an pahnih in an thi veve cang; sihmanhsehlaw kan thinlung chung ah cun an nung thluangthluan ko. Nikhatkhat Laitlang tlun te nak saduh ka that ko. Ziip icit i far kung lak i Kalimeuh in hung tlun, tlang sang chin lengmang hung kai i Vuibulah riahbuk hrawng hung phak tehna ka mitthlam in ka suai tawn. Tidim ka tlawng hmasa hnga, mah dih cun kaa khirh hnga i van dum tang lei sen lak ah far hring tlang hrawn in Falam lei panh hnga, hla sak pah in. Run tiva kam hrawng lei sen lak i zing ni chuak le zanlei ni nem cu aa dawh tuk. Run tiva nih maimaw la bang ikual ngiiingiaite in van dum thlam he a luang i alanghlat i thlir ah zoh cim a si lo. Lairam iang cu Halkha kan phanh tiangte lamthlochuak diriam in ka hoi hnga. Falam in va kal i Rung tlang toi i Halkha a langh hmasabik nak hrawng va phanh ko khi ka mitthlam ah a cuang tawn. Atu ah cun thingkung an hau dih i khua vialte a kawng dih cang an ti. Halkha khua zong a nganpi cang an ti. Va phaan ning law ahngalh hmanh ka hngal ti hnga dekmaw. Khua a rak ithleng dih cang lai i ka ngaih a chia rua hnga ka ti. Asinain ka tlonpi hawi le dawtu mui ka hmuh poh ahcun mah cu kaa lawmh nak bik a si ko hnga. Laitlang tlun saduh ka thah mi hi a tling kho te hnga maw ti cu ka hngal na lo in iruahchan lo awk cu a ttha ttung lo. Ka fanute le a pa hi ka hmetlio kan inn ah tlunpi hna ning law, kan umnak hrawng le kan rak tlon nak hrawng vialte le ka cung i a rak ttha mi minung vialte an nunlio ah hin hmuhter ve hna ning ti ka duh. Vawlei hi a hme chin lengmang i ruahlopi in atu ah cun ka hmetlio hawinu Tum Tlem i a nau Mang Hiak he zong kan ichawn kho cang. Cuti a si ah, Laitlang ka phaan lai lo ti zong cu aho dah a chim kho? Zeizongte a ti kho tu Pathian thawng in Krismas zong Laitlang ah ka hmang kho ve ko. Atu rih tu ah cun, ka ngaihnak le ka thlacamnak tu ka'n kuat chung hna. Mangttha cikcek u.
|
Mah ca hi a English in hika ah hin a um.