GALILEE

"Galilee ah Bawipa Zisuh cawnpiak pah in a umkal tawn,"

Israel ram chaklei peng khi Galilee a si. Galilee peng tawka ah Jezereel rawnpi a um. Nichuahlei ah Galilee tidilpi a um. A khualipi cu Tiberias a rak si. Bawi Zisuh le a zultule kha Galilee mi an si. Bawi Zisuh thiltinak tampi hi Galilee ah an si. Hmun cheukhat hmanthlak kan taar lai.

Galilee Tidil

Bawi Zisuh le a zultu an bolcaam nak bik cu Galilee Tidil le a kiangkam hrawng hi a si. Bawi Zisuh thilti 70% tluk hi mahka hrawng i a tuah mi cu an si.

Galilee Tidil ah hin a zultu a auh hna, a cawnpiak hna. Khuaruahhar thil a tuah: Ttotho tilet a daihter; ti cung ah a kal; nga um lo nak ah nga tampi a tlaihter hna; ngapi kaa ah biakin man liam awk tangka fang an khoih.

Tili ne ah mah thil rop hi an hmuh thar. Piter te i an rak hman mi lawng ruak a si rua tiah an ruah.

Tiberias Khua

Tiberias hi Galilee peng khualipi a rak si, Herod Antipas khuasak nak. Tidil kam ah a um. Rom siangpahrang Tiberias Ceasar min an bunh mi a si. Galilee Tidil zong hi mahka hrawng ah cun Tiberias Tidil tiah an auh. Tiberias khua ah Bawi Zisuh a kal ti Baibal ah a um lo, kal cu a kal lai nain.

Nazareth

Zisuh nu Mary i khua kha a si.

Mary le Joseph inn a si rua tiah an ruah i an tharchuah mi a si.

Mahka khua ah hin vancung mi nih Mary fa a pawi lai kong a chimh kha a si. Ti a than nak ah a chimh rua tiah micheu nih an ruah; Mary tikhor sunhlawih in inn an sakpiak.

Zisuh zong kha Nazareth khua ah hin a tthang--'Nazareth Zisuh' ti zong ah an ti phah.

Joseph tuan tuk ah thi kaw, Zisuh nih a nu le a naule a cawm hna. Joseph sin in thingtongh zungthiam a cawn i mah rian cun a nu le a naule a cawm hna cu a si, vancung a pa rian hmanh ttuan tuan kho lo in. Nazareth chakte (meng 3 tluk ah) mah lio (sipuazi laansung) chawhrawl nak le puai laam tuah nak Galilee khuapi pa khat Sapphoris, "Galilee Lungvar" an ti mi, a um i, mahka ah cun bizu tehna a ser mi an hon zuar tawn men lai, a naule he.

Mahti i cabuai tthutdan izawnh le zuar tehna an hmuh lengmang tik ah Messiah ka si e a ti hna mi Nazareth pawl i an zumh lo zong hi an mawh lo. A nau James zong nih, Zisuh hi nifatin thing a zawnh mi cu si kaw, a zuum kho bak lo an ti, a thawh hnu lawng ah a zumh cumu. Pawcawmnak rian a ttuan mi zoh in a khan an khah sual. Mi hi an tttuan mi ah an sinak a um lo; an ruah mi ah a um.

Kapernaum

Bawi Zisuh hi a khua Nazareth mi nih an huat, lungpang ah an nam hnek, i mah hnu cun Nazareth ah um a duh ti lo. Chaklei khua Kapernaum ah aa tthial i mahka cun rianthiang a ttuan. Hmanthlak cunglei kam i inn raang khi Zisuh phung a rak chim nak biakin (sinakok) cung i athar an chuanh mi a si. A kam i lungrual bantuk khi cu mah lio chan khuarop nehnang an si. Mahkalei kam hi Franciscan pawl nih an co i a khua khattelei cu Greek Orthodox nih an co. Atang i hi an biakin. A hmai ah hlai bal lo mi vawlei a tampi rih.

Kapernaum cu Piter te khua a si. Piter nu zong Kapernaum ah cun a um. Atang i hi Piter inn a si rua ti i an ruah mi a si. Vawlei tang ah an hlai i, acung in biakin an sak.

Bawi Zisuh cu Nazareth nih an zuum lo tuk. Kapernaum ah aa tthial. Zei hlei a si lo; azumh bak an rak zuum ve lo.

Khorazin

Kapernaum pawng ah Khorazin ti mi khua a rak um. Mahka khua ah cun Bawi Zisuh nih khuruahhar thil a tuah leen. Asinain an zuum hlei lo. A thin a hong tuk i, "Nan van te tthat, biacaih ni ah nan ihliah lai, izoh te u" a ti hna.

Bethsaida

Bethsaida hi Andru, Piter le Filip khua a si. Akhua hi a umnak an kawl chung a sau tuk cang. Jordan tiva Galilee Tidil a luh lai nak tiva kual nichuahlei te ah khin a um rua tiah an ruah bik. Bethsaida pawl zong nih Bawi Zisuh an zuum kho lo.

Mahti i an rak zumh lo tuk ca ah cun Khorazin, Bethsaida le Kapernaum khua cu chiat a serh hna kan ti ko lai. (Matthai 11:20-24)

Kana

Bawi Zisuh zu a dah nak khua kha a si. Kana khua ah cun Naomi le Johab (Nathan fa) an ium. Atang i hi an wedding hall thar.

Zu an iza lo. an or a ttial, i Zisuh a nu nih a chimh. Ralca 6 khat in ti a rawnter hna i, zu ah a canter. Zu hriim bak a si tiah chungttuan manager nih a ti.

Mah an zu hlei cu ka din ve.

Lai Baibal ah mah zu cu "mitsur zu" tiah aa ttial. Mitsur zu a si taktak ah cun mitsur a hman tinak a si; mitsur i zu ser thamtham cu aho poh i thiam cio mi a si; khuaruahhar thil a si theng hnga lo. Sihmanhseh, Pathian sining cu: thil hi zeihmanhlo in a ser hna. Mah zu zong hi mitsur, fongvoi, barli zei hmanh hmang lo in a ser. Zei zu hmanh a si lo; zu a si ko.

Wine tehna hi zudin in din a rak si lo; tihang bang in rawl dinh ah rak hman a si. Tlaang din in din a rak si. Judahmi le Laimi cu kan nunphung nih zudin a kan kham lo.

American i zudin an doh hlan ah cun zudin hi minung phung sawhsawhte a rak si. Thil tthalo hmuh in hmuh a rak si lo; thil sunglawi hman in rak hman a si.

Jezreel Rawn

Galilee taw, Samaria lu ah rawn kaupi a um. Jezreel Rawn an ti. Jezreel ti cu "Bawipa nih a ciin ko lai" tinak a si. Jezreel rawn cu Israel ram a cawm tu tiawk a si. Thlairawl phunphun an cin.

Joshua te ral an tuk lio ah ni a dir e an rak ti nak kha mah rawn ah hin a si. Armegadon ral idoh nakding zong mah rawn a si. Caan dongh lei ah a si te lai, si cu.

Mah tiang hi Galilee cu a si. A thlang cu Samaria Peng a si cang.

robawm.com